آری! علی از همان کودکی در آغوش پاک پیامبر رشد و نمو کرد و با جان و دل مهرانگیزش تربیت گشت . علم و حکمت را از او فراگرفت و راه و روش زندگی را مو به مو از او آموخت
خوشا به حال آنکه عمل و علمش، دوستی و دشمنی‌اش، انجام دادن و رها کردنش، سخن و سکوتش، وکردار و گفتارش را برای خدا خالص گرداند.
طوبَی لِمَنْ أخْلَصَ لِلَّهِ عَمَلَهُ، وَعِلْمَهُ، وَحُبَّهُ، وَبُغْضَهُ، وَأخْذَهُ، وَتَرْکَهُ، وَکَلامَهُ، وَصَمْتَهُ، وَفِعْلَهُ، وَقَوْلَهُ.
How happy is he who sincerely devotes exclusively to Allah his entire life, including his actions, knowledge, love, hatred, receiving, relinquishing, speech, silence, and his words and deeds.
بحار الأنوار، جلد 77، صفحه 289
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
نظرات گوناگون را در برابر هم قرار دهید، تا آنچه صواب است به دست آید و اندیشه‌ها را همانند به هم زدن مشک برای گرفتن کره به هم زنید تا آرای صحیح و استوار حاصل آید.
إضرِبُوا بَعضَ الرَّأیِ ببَعضٍ یَتَولَّدُ مِنهُ الصَّوابُ, وامخَضُوا الرَّأیَ مَخْضَ السِّقاءِ یُنتِج سَدیدَ الآراءِ.
Keep different ideas together in order to catch the truth and agitate thoughts like agitating musk for butter in order to bring about the true and firm thoughts.
شرح غرر الحکم، جلد 2، صفحه 266
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
اندیشیدن و فهمیدن سودمندتر است از تکرار بسیار و درس گرفتن.
فَضلُ فِكرٍ وَ تَفَهُّمٍ أنجَعُ مِن فَضلِ تَكرارٍ وَ دَراسَةٍ.
reflecting and understanding is more beneficial of much repeating and learning.
غررالحکم و دررالکلم، ح6564
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
جرعه‌های خشم را فرو خور که من جرعه‌ای با سرانجامی شیرین‌تر و آینده‌ای گواراتر از آن ندیده‌ام.
تَجَرَّعِ الغَیظَ؛ فَإنِّی لَم أرَ جُرعَةً أحلی مِنها عاقِبَةً ولا ألَذَّ مَغَبَّةً.
Swallow the swings of wrath, for I have not seen any swing with a sweeter final and a fresher future than it.
نهج البلاغه، الکتاب 31
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
در شگفتم از کسى که آمرزش‌خواهى را دارد و با این حال نومید می‌شود.
عَجِبتُ لِمَنْ یَقنَطُ ومَعهُ الاستِغفارُ!
I am surprised at the one who despairs whilst he has [the ability to seek] forgiveness!
نهج البلاغه: حکمت 87
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
خشم خود را فرو خور که من جرعه‌ای خوش‌عاقبت‌تر و گواراتر از آن ندیده‌ام.
تَجَرَّعِ الغَیظَ؛ فَإنِّي لَم أرَ جُرعَةً أحلی مِنها عاقِبَةً ولا ألَذَّ مَغَبَّةً.
.Swallow the swings of wrath, for I have not seen any swing with a sweeter final and a fresher future than it.
وسائل الشيعه، جلد 7، صفحه 3880
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
بهترین دانش آن است که رشد و هدایت خود را با آن سامان دهی و بدترین دانش آن است که آخرت خویش را با آن تباه گردانی.
خَیرُ العِلمِ ما أصلَحتَ بِهِ رَشادَكَ، وشَرُّهُ ما أفسَدتَ بِهِ مَعادَكَ.
.The best Knowledge is that by which you perfect your growing and guidance and the worst one is that by which you spoil your Hereafter.
غرر الحکم و درر الکلم، جلد 1، صفحه 352
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
از بخشیدن اندک شرم مکن، زیرا ناامیدکردن کمتر از آن است.
لَا تَستَحِ مِن إِعطاءِ القلیلِ فَإنَّ الحِرمَانَ أَقَلُّ مِنهَ
"Be not being ashamed of granting a scanty thing because , verily , giving nothing is less than that."
نهج البلاغه ، حكمت ٦٧
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
پاداش کار به اندازۀ رنج و زحمتى است که در راه آن متحمل می شوند.
ثَوابُ العَمَلِ عَلَی قَدْرِ المَشَقَّةِ فیهِ.
The reward for any work is proportionate to the toil of performing it.
غرر الحکم، صفحه 4690
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
درخواست همکاری برای برپاکردن حق، نشانۀ دیانت و امانتداری است.
طَلَبُ التَّعاوُنِ عَلی إقامَةِ الحَقِّ ديانَةٌ وَأمانَةٌ.
Asking for the cooperation in establishing the truth reflects one`s faithfulness and trustworthiness.
عیون الحکم و المواعظ، حدیث 5563
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
با مردم آن‌چنان معاشرت کنید که اگر بمیرید بر مرگ شما اشک ریزند و اگر زنده بمانید به شما عشق ورزند.
خالِطُوا النّاسَ مُخالَطَةً إنْ مِتُّمْ مَعَها بَکَوْا عَلَیکُم، وإنْ عِشْتُم حَنُّوا إلَیکُم.
Relate with people in a manner that if you die they will cry upon you and if you be alive they will love you.
نهج البلاغه، حکمت 10
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
چه بسیار انسان‌هايی که سخنی (نابجا) هلاکشان کرد.
کَمْ مِنْ إنْسانٍ أهْلَکَهُ لِسانٌ.
How many people there existed who were ruined by a statement
غررالحکم و دررالکلم، صفحه 329
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
خودرأی مباش که هر که خود رأی باشد هلاک می‌گردد.
لا تَسْتَبِدَّ بِرَأْيِكَ فَمَنِ اسْتَبَدَّ بِرَأْيِهِ هَلَكَ.
Do not be obstinate, for such a person will perish.
تصنيف غررالحکم، صفحه 443
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
کسی که ارزش خود را بشناسد، خویشتن را با امور فناپذیر خوار نمی‌سازد.
مَنْ عَرَفَ قَدْرَ نَفْسِهِ لَمْ یُهِنْهَا بِالْفَانِیَاتِ.
Who knows his real value, does not degrade himself with ephemeral things
غررالحکم و دررالحکم، ح 8628
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
کسی که تو را به اصلاح نفست فرمان دهد، سزاواترین کسی است که از او اطاعت کنی
مَن أمَرَکَ بِإصلاحِ نفسِکَ فهُو أحَقُّ مَن تُطِیعُهُ
He who commands you to improve your soul is the best whom you obey
میزان الحکمه، حدیث 11304
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
هر کس بدون آنکه در عواقب کاری بیندیشد، بدان دست زند، خود را در معرض گرفتاریها انداخته است.
مَنْ تَوَرَّطَ فِی الأُمُورِ بِغَیْرِ نَظَرٍ فِی العَواقِبِ فَقَدْ تَعَرَّضَ لِلنَّوائِبِ.
If you attempt to do a job without pondering on its consequences, you will only run into trouble.
تحف العقول، صفحه 356
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
عذر برادرت را بپذیر و اگر عذری نداشت، عذری برایش بتراش
اِقْبَلْ عُذْرَ أخِیکَ،وَ إنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ عُذْرٌ فَالْتَمِسْ لَهُ عُذْراً
Accept your brother`s apology, and even if he has no excuse, you bring him an excuse.
بحارالأنوار، جلد 74، صفحه 165
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
دوستدار حقیقی تو کسی است که از تو چاپلوسی نمی‌کند و ستایشگر واقعی تو آن کسی است که تو را از [ستایش‌هایش دربارۀ تو] باخبر نمی‌کند.
إنَّما یُحِبُّکَ مَنْ لا یَتَمَلََّقُکَ، وَیُثْنيِ عَلَیْکَ مَنْ لا یُسْمِعُکَ.
The person who really loves you is the person who doesn`t flatter you and a real admirer is one who admires you behind your back.
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث 7119
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
ای جویندۀ دانش! برای دانشمند سه نشانه است: دانش و بردباری و سکوت.
یا طالِبَ العِلْمِ إنَّ لِلْعالِمِ ثَلاثَ عَلاماتٍ, العِلْمُ وَالحِلْمُ وَالصَّمْتُ.
O seeker of knowledge, there are three signs for a scholar: knowledge, patience and silence.
غررالحكم و دررالكلم، صفحه 358
***********************************************
برای پاک شدن سینۀ دیگران از بدی، آن را از سینۀ خودت ریشه‌کَن کن.
اُحْصُدِ الشَّرَّ مِنْ صَدْرِ غَیْرِکَ بِقَلْعِهِ مِنْ صَدْرِکَ.
To clean evils from other`s breasts you must eradicate them from your breast.
نهج البلاغه، حکمت 178
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
هر گاه مؤمن از دوست خود احساس خجالت کند در واقع میان آنها جدایی افتاده است.
إذا احْتَشَمَ الْمُوْمِنُ أخَاهُ فَقَدْ فارَقَهُ.
When a believer feels ashamed of his friend indeed he is separated of him.
نهج البلاغه، حکمت 480
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
برآوردن حاجت نیازمند را به تأخیر مینداز؛ زیرا نمی‌دانی که فردا برای تو و او چه پیش خواهد آمد.
لا تُؤَخِّرْ إنالَةَ المُحْتاجِ إلَی غَدٍ؛ فَإنَّکَ لا تَدرِی ما یَعْرِضُ لَکَ ولَهُ فی غَدٍ.
Don’t postpone satisfying one’s need, for you are not aware of your and his next day’s events.
عیون الحکم و المواعظ، صفحه 526
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
ایمانتان را با صدقه حفظ کنید و اموالتان را با زکات دادن نگه دارید و امواج بلا را با دعا دور سازید.
سُوسُوا إیمانَکُم بِالصَّدَقَةِ، وَحَصِّنُوا أمْوالَکُم بِالزَّکاةِ، وَادْفَعُوا أمْواجَ الْبَلاءِ بِالدُّعاءِ.
Preserve your faith by almsgiving and your properties by giving zakāh, and banish the waves of calamity by supplication.
نهج البلاغه، حکمت 146
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
ایمانتان را با صدقه حفظ کنید و اموالتان را با زکات دادن نگه دارید و امواج بلا را با دعا دور سازید.
سُوسُوا إیمانَکُم بِالصَّدَقَةِ، وَحَصِّنُوا أمْوالَکُم بِالزَّکاةِ، وَادْفَعُوا أمْواجَ الْبَلاءِ بِالدُّعاءِ.
Preserve your faith by almsgiving and your properties by giving zakāh, and banish the waves of calamity by supplication.
نهج البلاغه، حکمت 146
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
حتّی اگر امید بهشت و ترس از آتش و انتظار ثواب و عقاب هم نداشتیم، باز شایسته بود به دنبال بزرگواری‌های اخلاقی باشیم؛ زیرا این مکارم از چیزهایی است که راه موفقیت را نشان می‌دهد.
َو کُنّا لا نَرجُو جَنَّةً ولا نَخشَی ناراً ولا ثَواباً ولا عِقاباً لَکانَ یَنبَغِي لَنا أن نُطالِبَ بِمَکارِمِ الأخلاقِ؛ فإنَّها ممّا تَدُلُّ علی سَبیلِ النَّجاحِ.
Even if we do not have hope of Paradise, fear of Fire, and waiting for reward or punishment, it is proper to follow the moral characters, for these are of things that show the way of success.
مستدرك الوسائل، جلد 11، صفحه 193
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
در روی زمین، محبوب‌ترین کارها نزد خداوند دعا و برترین عبادت پاک‌دامنی است.
أحَبُّ الأعْمَالِ إلَی اللهِ عَزَّ وَجَلَّ فِي الأرضِ الدُّعاءُ وَأفْضَلُ العِبادَةِ العَفافُ.
The dearest deed on the earth with Allah is invocation, and the best worship is chastity.
بحار الانوار، جلد 93، صفحه 295
***********************************************
روزۀ دل از اندیشیدن به گناهان، برتر از روزۀ شکم ازغذا است.
صِیامُ القَلْبِ عَنِ الفِکْرِ فی الآثامِ، أفْضَلُ مِن صِیامِ البَطْنِ عَنِ الطَّعامِ.
Fasting of heart from thinking about (doing) sin is better than fasting of stomach from food.
میزان الحکمه، ح 10948
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
برای انسان عیب نیست که حقش تاخیر افتد، عیب آن است که چیزی را بگیرد که حقش نیست.
لا یُعابُ المَرْءُ بِتَاخیرِ حَقِّهِ، اِنّمَا یُعابُ مَنْ اَخَذَ ما لَیسَ لَهُ.
It is not shame of a man if his right is postponed, but it is shame if he gives something to which he has no right.
أمالی، جلد 1، صفحه 76
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
بخل، ترس و آز سرشتهایى جداگانه است که فراهم‌آورندۀ آنها بدگمانى به خداست.
إنَّ البُخْلَ وَالجُبْنَ وَالحِرْصَ غَرَائِزُ شَتَّی یَجْمَعُهَا سُوءُ الظَّنِّ بِاللهِ.
Even though miserliness, cowardice and greed are different qualities, yet they are all caused by suspecting Allah
نهج البلاغه، نامۀ 53
***********************************************
در پی سرعت عمل مباش، بلکه به دنبال خوب انجام دادن آن باش، زیرا مردم نمی پرسند در چه مدت کار را به سرانجام رساند، بلکه از کیفیت انجام آن می پرسند.
لا تَطْلُبْ سُرعَةَ العَمَلِ و اطْلُبْ تَجوِیدَهُ؛ فإنَّ الناسَ لا یَسألُونَ: فی کَم فَرَغَ مِنَ العَمَلِ، إنّما یَسألُونَ عَنْ جَوْدَةِ صَنعَتِهِ.
Don’t regard the action’s speed but follow the good performance of a task, for people don’t ask how long it does take but rather they ask about its quality.
شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، جلد 20، ص267
***********************************************
حتّی اگر امید بهشت و ترس از آتش و انتظار ثواب و عقاب هم نداشتیم، باز شایسته بود به دنبال بزرگواری‌های اخلاقی باشیم؛ زیرا این مکارم از چیزهایی است که راه موفقیت را نشان می‌دهد.
و کُنّا لا نَرجُو جَنَّةً ولا نَخشَی ناراً ولا ثَواباً ولا عِقاباً لَکانَ یَنبَغِی لَنا أن نُطالِبَ بِمَکارِمِ الأخلاقِ؛ فإنَّها ممّا تَدُلُّ علی سَبیلِ النَّجاحِ.
Even if we do not have hope of Paradise, fear of Fire, and waiting for reward or punishment, it is proper to follow the moral characters, for these are of things that show the way of success.
مستدرک الوسائل، جلد 11، صفحه 193
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
دانش بیاموزید؛ زیرا که فراگیری آن عملی نیکو و طلب آن عبادت است.
تَعَلَّمُوا العِلْمَ، فَإنَّ تَعَلُّمَهُ حَسَنَةٌ وَطَلَبَهُ عِبادَةٌ.
Try to learn knowledge, for learning it is a good action and seeking it is itself a kind of worship.
بحار الأنوار، جلد 78، صفحه 189
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
جرعه‌های خشم را فرو خور که من جرعه‌ای با سرانجامی شیرین‌تر و آینده‌ای گواراتر از آن ندیده‌ام.
تَجَرَّعِ الغَیظَ؛ فَإنِّی لَم أرَ جُرعَةً أحلی مِنها عاقِبَةً ولا ألَذَّ مَغَبَّةً.
Swallow the swings of wrath, for I have not seen any swing with a sweeter final and a fresher future than it.
نهج البلاغه، الکتاب 31
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
چه بسا چيزي را از خداوند درخواست مي كني و به تو عطا نمي شود، لكن خداوند بهتر از آنرا به تو عطا مي كند.
رُبّما سَئَلتَ الشّيءَ فَلَمْ تُعطَهُ و اُعطيتَ خيراً منهُ.
*****************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
عاجزترين و ناتوان ترين مردم، كسي است كه از دعا كردن ناتوان باشد.
أعجَزُ النّاسِ من عَجَزَ عنِ الدّعاءِ.
تصنيف غرر الحكم، حدیث 3742
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
براستى كه قرآن ظاهرش زيباست و باطنش عميق ، عجايبش پايان ندارد، اسرار نهفته آن پايان نمى پذيرد و تاريكى هاى جهل جز بوسيله آن رفع نخواهد شد.
ان القرآن ظاهره انيق وباطنه عميق لاتفنى عجائبه و لا تنقضى غرائبه ولاتكشف الظلمات الا به ؛
نهج البلاغه خطبه ۱۸
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
بدرستي كه كرم و فضل پروردگار مخالف و جداي از حكمت او نمي باشد، پس از اين رو هر دعائي را اجابت نمي كند.
إنَّ كَرَمَ اللهِ سبحانَهُ لا ينقُضُ حِكمَتَهُ فلذلِكَ لا يَقَعُ الاِجابَةَ في كلِّ دعوَةٍ.
تصنيف غرر الحكم، صفحه 193، حدیث 3764
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
تعجب مي كنم از كسي كه از رحمت خدا نا اميد است در حالي كه راه نجات و رستگاري دارد و آن استغفار و طلب آمرزش است.
عَجِبْتُ لِمَنْ يَقنُطُ و مَعَهُ النَّجاةُ و هو الاستِغْفارُ.
تصنيف غررالحكم، صفحه 195، حدیث 3849
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
در سه مورد حياء و شرم پسنديده نيست: 1) خدمت كردن به ميهمان 2) برخاستن انسان از جا به احترام پدر و معلمش 3) و طلب حقّ اگر چه كم باشد.
ثلاثٌ لا يستَحي منهنَّ: خِدمةُ الرّجل ضَيفَه، و قيامُهُ عَن مجلِسِهِ لأبيهِ و معلّمِهِ و طَلَبُ الحقِّ و إنْ قَلَّ.
تصنيف غرر الحكم، صفحه 69، حدیث 978
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
گنجهاى روزى در وسعت اخلاق نهفته است.
فى سَعَةِ الاَخْلاقِ كُنوزُ الاَرْزاقِ؛
كافى، جلد 8 ، صفحه 23
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
خورن گلابي قلب ضعيف را قوي، معده را پاكيزه، دهان را خوشبو، ترسو را شجاع و فرزندان را نيكو مي گرداند.
اَكْلُ السَّفَرْجَلِ قُوَّةٌ لِلْقَلْبِ الضَّعيفِ وَ يطيبُ الْمِعْدَةَ وَ يَزيدُ في قوةِ الفُؤادِ وَ يُشَجّعُ الْجَبانَ وَ يُحْسِنُ الْوَلَدَ.
وسائل الشيعه، جلد 17، حدیث 43
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
آب باران بياشاميد؛ زيرا كه پاك كننده بدن از امراض و ناراحتي ها است.
اِشْربُوا ماءَ السَّماءِ فَإنَّهُ طَهُورٌ لِلْبَدَنِ وَ يَدْفَعُ الأسْقامَ.
مكارم الاخلاق، صفحه 161
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
در خواندن نماز متعهد و پاي بند باشيد و بر آن مواظبت نماييد و نماز زياد بخوانيد و با نماز خواندن به خداوند تقرّب بجوييد، همانا نماز گناهان را مثل برگ هاي پاييزي مي ريزد و غُل و زنجير گناهان را از گردن ها مي گشايد.
تَعاهَدوا أمرَ الصَّلاة و حافِظُوا عليها واسْتَكثِروا مِنها و تقرَّبوا بِها ... .
نهج البلاغه، خطبه 199
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
عسل شفاي هر دردي است و هيچ درد و آسيبي در آن نيست. خوردن آن صفرا را تقليل داده و كار قلب را آسان مي سازد.
اَلْعَسَلُ شِفاءٌ مِنْ كُلِّ داءٍ وَ لا داءَ فيهِ يَقِلُّ البَلْغَمَ وَ يَجْلُو الْقَلْبَ.
وسائل الشيعه، جلد 17، حدیث 7
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
هر گاه براي نماز برخاستيد، گونه اي نماز بخوانيد كه گويا آخرين نماز شماست
إذ قامَ اَحَدكُم اِلي الصَّلاة فَليصِل صَلاةَ مودّعٍ.
بحار الانوار، جلد 81، صفحه 239
***********************************************
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :
صله رحم باعث ايجاد محبت (در بين خويشاوندان) و خوار و حقير شدن دشمنان مي گردد.
صلةُ الرّحم تُوجِبُ المُحبَّة و تكبِتُ العدوّ.
غررالحكم، صفحه 46، حدیث 9309